فولادهای ابزار قالب (گروه P)
فولادهای ابزار قالب
مصرف اصلی این فولادها، ساخت قالب های پلاستیک می باشد. قالب های ساخته شده برای قالب گیری مواد پلاستیک تحت فشار زیاد تا دمای ۲۰۰ درجه سانتی گراد به کار گرفته می شوند. به علاوه قالب ها باید در برابر عمل ساینده مواد قالب گیری مقاومت کنند.
بنابراین سطح قالب باید سخت و مرکز آن ها نسبتا نرم باشد تا بتوانند در مقابل ضربات سیکلی فشار روی قالب مقاومت کنند. قالب گیری مواد پلاستیک نرم به دو طریق تزریقی و فشاریی باشد.
فولادهای ابزار قالب
انتخاب فولاد ابزار مناسب برای ساخت قالب بستگی به عوامل زیر دارد:
۱- نوع مواد پلاستیک برای قالب گیری
2- روش ساخت و شکل هندسی قالب
3- میزان سایش
اهمیت مقاومت در برابر سایش بیشتر در قالب گیری فشاری مطرح است تا قالبگیری تزریق
۴- قابلیت پولیش
قابلیت پولیش قالب ها برای کیفیت سطح محصول نهایی حائز اهمیت می باشد.
فولادهای ابزار قالب
در قالب های فشاری سختی سطحی تا عمق ۰.۳ mm، حدود ۷۰۰ – ۷۵۰ HV می باشد.
میزان کربن و عناصر آلیاژی در این گروه (P) فولادهای ابزار قالب کم بوده و اصولا کرم و نیکل عناصر آلیاژی هستند که به این فولادها افزوده می شوند.
ساختار این فولادها عموما بعد از آنیل کردن، فریتی بوده ولی در بعضی از آن ها ممکن است کاربید نیز موجود باشد.
فولادهای ابزار قالب بر حسب میزان کربن می توان به دو گروه تقسیم نمود:
_ فولادهای با میزان کربن کمتر از (P1 – P6 (0.12%.
_ فولادهای با میزان کربن بیش از (P20 – P21 (0.12%.
فولادهای ابزار قالب (P1 – P6) شکل پذیری خوبی داشته و قالب های این فولادها به روش Hobbing ساخته می شوند.
برای افزایش مقاومت در برابر سایش، فولادهای (P1 – P6) تحت عملیات حرارتی از نوع سمانتاسیون و سختکاری قرار می گیرند.
سختی بعد از سمانتاسیون و سختکاری، به حدود ۷۰۰ – ۷۵۰ HV می رسد. فولادهای P1 – P6 اصولا برای ساخت قالب های فشاری مورد استفاده قرار می گیرند.
میزان کربن در فولادهای P20 – P21 بالاتر بوده و برای سختکاری، این فولادها را در روغن یا آب کوئنچ می کنند.
بعد از تمپر کردن سختی این فولادها به حدود ۳۰۰ – ۳۵۰ HV رسیده و اصولا برای قالب های تزریقی مورد استفاده قرار می گیرند. چون میزان کربن این فولادها بیشتر می باشد، این قالب ها از طریق فرآیند براده برداری ساخته می شوند.
فولادهای ابزار قالب
عملیات حرارتی
آنیل کردن
دمای آنیل کردن این فولادها ۷۸۰ – ۸۳۰ درجه ی سانتی گراد می باشد.
سمانتاسیون
پس از آنیل کردن، قالب ها تحت عملیات سمانتاسیون قرار می گیرند.
سختکاری
پس از سمانتاسیون قالب ها از دمای ۸۲۰ – ۸۵۰ درجه ی سانتی گراد در روغن یا اب کوئنچ می شوند تا به سختی مورد نظر برسند.
تمپر کردن
دمای تمپر کردن این فولادها بین ۱۵۰ – ۲۰۰ درجه ی سانتی گراد می باشد.
فولادهای ابزار قالب
