ریل فولادی و انواع آن
ریل فولادی در قطار و مترو به کار میرود. ریل های قطار مهم ترین اجزا در حمل و نقل هستند.
اگر این ریل ها از نظر فنی در ساخت مشکلی داشته باشند، موجب تغییر مسیر قطار و خسارت مالی و جانی میشود.
ریل فولادی یک محصول نورد شده است که به صورت دو ریل موازی فلزی با سطح مقطع معین روی ریل بندها نصب میشود.
جنس این ریل ها معمولا ck45 و ck55 میباشد. دارای ۰.۲۵ سیلسیوم، ۰.۴۵ کربن و ۰.۶۵ منگنز هستند.
این ریل ها بار وسیله نقلیه را حمل کرده و آن را هدایت میکند.
همچنین علاوه بر ck45 و ck55 از تسمه st37 و st52 و چهارپهلو استفاده میشود.
ریل ها و تراورس ها به وسیله پیچ ها و پابند به یکدیگر بسته شده و یک سازه به نام panel یا بست خط ایجاد میکنند.
لایه بالاست( ballast)، لایه ای از مصالح سنگی شکسته شده است و قطری بین ۲۰ الی ۶۰ میلیمتر دارد و هدف آن تحمل نیروهای وارد بر ریل و تراورس، پخش و انتقال بار و… است.
تاریخچه حمل و نقل ریلی
قدیمی ترین قطارهای ساخته شده به قرن ششم پیش از میلاد یونان برمیگردد. جنس ریل آن ها از چوب بوده و حیوانات آن ها را حرکت میدادند.
در میانه دهه ۱۷۶۰ میلادی ریل ها از چوبی به آهنی تبدیل شدند.
با اینکه ساخت آنها ارزان بود، هزینه نگهداری و تعمیرشان گران بود.
در سال ۱۸۳۰ سیستم حمل و نقل ریلی شروع به گسترش کرد و هزینه های جابجایی را تا حد زیادی کاهش داد.
میزان گم شدن کالا حین جابجایی کاهش یافت زیرا در حمل و نقل دریایی هر از چندگاهی به دلیل غرق شدن کشتی، خسارت زیادی وارد میشد.
در دهه ۱۹۶۰ قطارهای پر سرعت در ژاپن و سپس در بسیاری از کشورها معرفی شدند.
انواع ریل فولادی
ریل فولادی بر اساس نوع کاربرد موارد زیر را شامل میشود:
- ریل های راه آهن
- ریل های جرثقیلی
- ریل های معدنی
ریل های راه آهن پرکاربردترین نوع ریل ها هستند که برای خطوط حمل و نقل واگن بین شهری و کشوری استفاده مشود.
ریل های جرثقیلی در ۵ تیپ CR، QU، A، KP و MRS تولید میشوند. تیپ A کاربرد فراوانی دارد.
ریل های معدنی در معادن، سرعت کار و انتقال مواد را افزایش میدهند.
کارگران معدن انرژی خود را صرف استخراج میکنند و هزینه ای که صرف ریل های معدنی میشود، نوعی سرمایه گذاری است.
استاندارد ریل ها نیز شامل موارد زیر میشود:
- استاندارد روس(تیپ R)
- استاندارد ژاپن(تیپ JIS)
- استاندارد اروپا(تیپ S)
- تیپ A که در جرثقیل استفاده میشود.
همچنین تیپ ریل ها به صورت زیر دسته بندی میشود:
- تیپ S54 در مترو کاربرد دارد
- تیپ S49 در قطار استفاده میشود
- تیپ UIC60 در راه درون شهری و بین شهری کاربرد دارد.
ریل های تیپ S و R به میزان بیشتر خرید و فروش میشوند.
کارخانه تولید ریل ایران
شرکت ذوب آهن اصفهان انواع ریل ۴۶E2، ۵۴E1، ۶۰E1 را طبق استاندارد EN13674-1 را تولید میکند.
ایران به عنوان هجدهمین کشور تولید کننده ریل شناخته میشود.
بیشترین میزان تولید ریل راه آهن مربوط به چین میباشد که سالیانه ۵۵۰ هزار تن ریل تولید میکند.
سپس کشورهای ژاپن، آمریکا و اتریش از فعالان جهان هستند.
ریل راه آهن باید دارای استحکام و سختی زیاد باشد و پس از تولید بایستی جهت تعیین میزان سختی آن، آنالیز شیمیایی انجام شود.
میزان مصرف ریل فولادی در هر کشور به میزان پروژه های جدید برای احداث راه آهن و بازسازی خطوط بستگی دارد.
برای هر کیلومتر راه آهن رفت و برگشت ۱۲۰ تن فولاد مورد نیاز است که ایران در تامین مواد اولیه خود در این زمینه به خودکفایی نرسیده است.
ریل های ایران از روسیه، آلمان، اتریش، چین و هند وارد میشود.
اگر ریل فولادی راه آهن طبق استاندارد ساخته نشود، تحت نیروهای مختلف شکسته میشود و قطار را از مسیر منحرف میکنند.
بنابراین باید از نظر فنی بیشتر مورد نظارت باشند تا ایمنی بالاتری را در برگیرند.
